Creatief altruïsme - goed voor jezelf zorgen

Naast mijn werk doe ik al van jongs af iedere week iets voor de samenleving. Ik zie mezelf graag als altruïst, iemand die het beste met anderen voor heeft. Zo werk ik al een jaar of 20 in de lokale en regionale politiek. Toch lukt het me niet om het hiermee iedereen naar de zin te maken. Niet iedereen kijkt immers hetzelfde naar mijn prestaties. Sommigen willen dat ik mensen meer vrijheid geef, anderen willen dat ik in een God geloof en weer anderen vinden mij niet duurzaam, democratisch of sociaal genoeg. Mijn gezin heeft liever dat ik gezellig thuis blijf.

Ieder mens heeft zo zijn eigen beeld. We leven in een eigen werkelijkheid en bruggen slaan of compromissen sluiten gaat moeizaam. We kijken door een eigen roze bril naar elkaar. Die roze bril heeft twee bijzondere eigenschappen. Als je door die bril kijkt zie je alles goed en door alle andere brillen kijken is vanzelfsprekend minder goed of zelfs fout;)

Als je dit soort observaties hardop met mensen deelt, krijg je wisselende reacties. Ben je wel wijs, ben je misschien een wijsneus, ben je een dromer of ben je gewoon heel eigenwijs. Als je op dit moment in de politiek zit, moet je wel een hele dikke huid hebben. Er zijn veel mensen die hun zin niet krijgen en dan boos worden. Er zijn journalisten die je kritisch volgen en je graag op fouten en tegenstrijdigheden wijzen, omdat dat nu eenmaal hun broodwinning is. Er zijn wetenschappers die het beter weten, omdat ze daarvoor heel lang doorgeleerd hebben. Er zijn mensen met meer geld en macht dan jou, die willen dat je naar ze luistert of erger eenvoudig gehoorzaamt. Erkennen dat er roze brillen zijn is niet gemakkelijk voor mensen. 

En zeg nu eens eerlijk. Is het geen geweldige droom. Dat iedereen door jouw roze bril kijkt en dezelfde dingen ziet en dan precies doet wat jij zegt en denkt. Die droom dat alles in de wereld gaat zoals jij wilt. Dat er geen toeval meer is. Dat iedereen tot dezelfde conclusie komt. Dat we alles al weten. Dat iedereen hetzelfde droomt. Dan is het leven volmaakt. Wat zouden we 'happy' zijn. In onze droom zijn we geneigd om wat we zelf doen, zelf van anderen aannemen, zelf geloven en zelf weten op één lijn te zetten en als de waarheid te verkondigen. We willen graag gelijk hebben, zelfs als we weten dat we pas gelijk hebben als iedereen er hetzelfde over denkt. 

Het is heerlijk als anderen doen wat jij wilt. Als je lekker verzorgt wordt, als een kind. Als je je niks van anderen aan hoeft te trekken, als een puber. Als je niets meer zelf hoeft te doen, als een gast in een hotel. Als mensen in de houding springen als je langs komt, als een koning. Gewoon lekker je zin krijgen of doordrijven. Lekker fundamentalistisch, dictatoriaal, egoïstisch en egocentrisch. De wereld draait om mij;) Oké, dit is een overdrijving. Dit is niet wat van ons verwacht wordt. Het is dan ook een droombeeld. Een utopie die niet bestaat.

Helaas geldt dat ook voor het zuivere altruïsme. Het is een droom die niet bestaat. Ik beschouw mijzelf daarom als een creatieve altruïst. Voor mij is altruïsme alleen mogelijk als je ook goed voor jezelf zorgt. Een moeder die niet eet, kan haar kind niet voeden. Een verpleegster die zichzelf niet beschermt kan een ander niet verzorgen. De soldaat die zich opoffert laat een gezin zonder vader en met een inkomen minder achter. Goed voor jezelf zorgen is altijd en overal belangrijk. Wat 'goed' voor jezelf zorgen betekent, zit vooral in de betekenis die je zelf geeft aan het woord: 'goed'.

Creatief altruïsme is zorgen dat je sterk in je schoenen staat. Dat je bescheiden bent en je successen met anderen deelt. Dat je rust neemt, wanneer het nodig is. Dat je geniet van je werk en je gezin. Dat je plezier hebt in het leven. Dat je tijd neemt voor de boterham die je op eerlijke wijze hebt verdiend. Dat je dankbaar bent dat je altruïst kunt zijn. Altruïsme en egoïsme zijn yin en yang, twee kanten van dezelfde medaille. Je kunt niet samenleven als je geen eigen droom/visie hebt en je kunt niet samenleven als je geen oog hebt voor andere dromen en visies. 

Creatief altruïsme lijkt op mutualisme, op een egoïstische manier voor elkaar zorgen, maar dat is het niet. Je houdt vast aan je eigen droom of visie. Je probeert met je gezin en je omgeving op één lijn te komen. Je probeert je daden in overeenstemming te brengen met je woorden. Het is niet makkelijk om je handelen gelijktijdig in lijn te brengen met je visie/droom, je succes met anderen te delen en samen na te denken hoe dat nog beter kan. Zo lang dat niet lukt probeer je bruggen te slaan en tot een vergelijk te komen in een debat, een discussie, een wetenschappelijke discours of een dialoog. 

De uitkomst van een dergelijk proces is ongewis. Mensen zwabberen en zwalken over hun levensweg. We trekken van links naar rechts van conservatief naar progressief, vooruit en dan weer achteruit, van dichtbij naar ver weg en weer terug. We maken onderweg ruzie met familie, vrienden, buren, collega's, kennissen en andere levens-weggebruikers. Samen leven is samen zoeken naar één waarheid, één geloof en één werkelijkheid die goed is voor ons allemaal. Een samenleving die ons verbindt, waarin we vrij zijn en waarin we ons gelijkwaardig voelen. Dat lijkt door een roze bril heel gemakkelijk, maar er is creatief altruïsme nodig om dat te bereiken.

Mensen willen meer vrijheid, meer gelijkheid en meer lotsverbondenheid of broederschap en dat lukt alleen als we samen een goed evenwicht vinden tussen egoïst en altruïst zijn. Creatief altruïsme is een boeiend proces, dat goed is voor je persoonlijke ontwikkeling en goed is voor onze samenleving. Want belangrijk genoeg is het de samenleving die ons bindt en oorlog voorkomt. Iedereen doet hier dagelijks aan mee. Creatief altruïsme zorgt voor vrede en brood op de plank. Alleen door ergens voor te kiezen en ergens voor te gaan staan, kun je hier een beetje richting aan geven.  

Er is altijd een keuze die je zelf maakt en waarvoor niemand verantwoordelijk is behalve jijzelf. 

Hoe ziet jouw creatieve altruïsme er uit?