Het is niet wit

Zo actueel weer dit liedje:

- Begin citaat -
Frank Boeijen - Zwart Wit

Hij liep daar in de stad 
's Avonds laat 
Plotseling aan de overkant 
Zag hij ze staan 
Iemand riep "je hoort niet bij ons" 
Mes, steek, pijn 

refr.: 
Denk goed na aan welke kant je staat 
Denk niet wit (denk niet wit), denk niet zwart (denk niet zwart) 
Denk niet zwart-wit 
Denk niet wit (denk niet wit), denk niet zwart (denk niet zwart) 
Denk niet zwart-wit 
Maar in de kleur van je hart 
Maar in de kleur van je hart 

Donker was de straat 
Op weg naar het plein 
Een taxi, het is te laat 
Het is voorbij 
Wie wil er bloed op de achterbank 
Van de werkelijkheid 

- Einde citaat -

Zwarte Piet? Mensen kunnen erg emotioneel worden van beeldvorming.

Mijn ouders zeiden vroeger: "schelden doet geen pijn". Zouden ze dat vandaag nog doen? Heb ik een extreem harde opvoeding gehad? Ik zou denken van niet. Toch denken we nu heel anders over pesten dan vroeger.

Racisme en discriminatie is in ieder tijdsbeeld weer iets anders. Om emoties te begrijpen moet je breed kijken. De zwartepietendiscussie geeft een prima voorbeeld. Inmiddels is het een gevecht tussen culturen.

Het ontstaan van Zwarte Piet kan in de historie herleid worden naar 1850. Dat was hoogtij slavernij tijd. De associatie met racisme is snel gemaakt. Ik heb nooit over Zwarte Piet gedacht als een slaaf van Sinterklaas. Toch roept hij bij anderen die associatie op.

Het helpt niet dat ik ben opgevoed met het ideaal van vrijheid voor alle mensen van alle kleuren en herkomsten. De uitdaging die voor ligt is om gezamenlijk tot een oplossing te komen. Die oplossing heeft tijd nodig.

Experimenten met stroopwafelpiet of kaaspiet zijn zinvol. Hoe reageren we daarop? Nederlanders, Surinamers, andere volken? Kinderen, de Sint en de Pieten, ouders, grootouders, overigen? We zullen onze angsten en emoties moeten overwinnen.

Ik zie persoonlijk in Zwarte Piet een vrij mens. Een mens die zichzelf van zijn ketenen heeft bevrijd en kinderen blij maakt met vrolijke grappen en grollen. Als degenen die zich nu aan hem storen hem ook zo kunnen gaan zien, lost het probleem zich vanzelf weer op.

Maar goed Zwarte Piet is ook een boeman en niemand wil mee naar Spanje of een roe krijgen. Sint wit, staat zeker voor goed en Piet zwart roept betekenis slecht op. Tel daar slavernij bij op en je hebt een stevig probleem.

Het probleem van Zwart-Wit zie je ook elders, bijvoorbeeld in het yin-yang teken dat ook wit/zwart is. Het zou dus kunnen dat we niet/nooit loskomen van het beeld dat zwart automatisch slecht is. Je moet je dan gaan afvragen of het wel helpt als Piet een kleur gaat krijgen, of dat we het ideebeeld van duivel/boeman laten vallen. De associatie piet-slavernij kan hardnekkiger zijn dan we nu denken.

Sinterklaas en Zwarte Piet zijn voor veel ouders ook opvoedhulpen. Kinderen zijn 6-8 jaar als ze begrijpen dat ze niet bestaan. Maar dan is hun gedragsontwikkeling ook met een normaal gesprek te doen. Kan een blauwe piet met een gele roe kinderen in een zak stoppen en mee naar Spanje nemen? Maakt die Piet wel genoeg indruk?

Naar mijn idee zit het probleem van discriminatie en racisme veel dieper dan een Zwartepieten discussie. Stroopwafels en kaaskoppen nemen misschien iets weg, maar doen niets aan de positie van onderdrukten. Als we iets veranderen aan Zwarte Piet, betekent dat dan meer gelijkheid en rechtvaardigheid voor alle mensen?

Ik vraag me af hoe deze traditie dit feest ons kan helpen bij onze emancipatie. Laten we proberen gevoelens serieus te nemen en er iets mee te doen. Ik zie geen reden om problemen weg te wimpelen. Veranderen lukt ons, kijk maar naar Gay Pride en het homohuwelijk. We zijn heel goed in staat tradities aan te passen en gelijktijdig in ere te houden.

Ik wil graag saamhorig werken aan een oplossing. Want stel je voor, straks zitten voor en tegenstanders in de zak naar Spanje;)