http://www.nrc.nl/opinie/2015/05/11/en-nu-verpest-dekker-de-correctie-op-eindexamens/
'Een goed onderwijssysteem is gebaseerd op voorzeggen en afkijken'. Deze kennis heb ik van een oud collega bij de inspectie geleerd, Een gerenommeerde en wijze onderwijsinspecteur met veel ervaring in ons Nederlandse onderwijs. Mensen zijn kuddedieren, onze ouders en docenten en de wetenschap zeggen ons alles voor en als we het even niet meer weten kijken we gewoon bij elkaar de kunst af. Zo leren kinderen/leerlingen/studenten alles wat ze als professional moeten weten in het leven. Toch hebben we er een grote hekel aan. Op het internet heet het wel 'copy paste' en de dader heet al snel een 'copy cat'. Wie een film download is een dief. Waarom? Omdat kennis macht is en omdat de productie van kennis in onze moderne samenleving geld kost. Mensen willen eenvoudig niet worden gepasseerd. We omgeven alles wat we weten met hekken en prikkeldraad, met auteursrecht en merkenrecht. We hebben een hekel aan de talenten die ons in de ratrace links en rechts voorbijgaan. We zouden er trots op moeten zijn. We zouden ze het succes moeten gunnen. Maar goed, de zeven hoofdzonden van de mens hoef ik hier echt niet meer uit te leggen.
Nu de examens weer zijn begonnen en de Citoscores net binnen zijn ontstaat weer de jaarlijkse discussie over het monopolie van de Citogroep op dit gebied. Of zoals hierboven over het nakijkwerk door de docent daarna. We toetsen nog steeds ouderwets op papier en de examens komen uit een zorgvuldig bewaarde envelop. Ondertussen bestaan er al jarenlang veel betere en geavanceerdere methoden om te toetsen, waar zelfs geen mens meer aan te pas hoeft te komen. Met een computer kun je alles interactief en adaptief meten en vaststellen, nauwkeuriger en minder beïnvloedbaar. Je hoeft het niet eens zelf na te kijken. De computer doet de voorwas. Leerlingen hoeven daarvoor niet eens dezelfde toets te doen. Opgaven die ze niet kunnen maken hoeven ook niet aangeboden te worden. Je kunt leerlingen eenvoudig alleen toetsen met de opgaven die ze gemakkelijk en goed kunnen doen. Je hebt geen te moeilijke of te makkelijke opgaven nodig voor een goede toets. Toen ik onderwijskunde studeerde in Twente (1985) was dat al wereldwijd bekend en in de 11 jaren dat ik bij de Inspectie van het Onderwijs werkte zijn er ook vele (interne) discussies over gevoerd.
Waarom de werkelijkheid dan nog steeds zo is, vraag je je wel eens af. Een belangrijke verklaring ligt in de werking van de Nederlandse politiek. Uiteindelijk hield de Tweede Kamer de meeste vernieuwingen aan de poort tegen en verving ze door bezuinigingen.
De Mammoetwet, De Middenschool. De basisschool. De basisvorming. Het VMBO. De doorstroomprofielen. De KBL, de BBL en de BOL. De leerwegen. De vernieuwingen die elkaar in hoog tempo opvolgden. Het ging volgens de Tweede Kamer telkens te snel en dus niet goed. Bovendien was alles te duur voor de belastingbetaler. En dus was er genoeg reden om op de rem te gaan staan met uiteindelijk een paar stevige monopolies en mammoet-machtsblokken in het onderwijs tot gevolg. Want naast Cito zijn er nog een paar zoals bijvoorbeeld de SLO, de PO raad, de VO raad, de MBO raad, de HO raad en de VSNU en de landelijke organen van het Beroepsonderwijs. Zij maakten de keuzen die de politiek niet zelf durfde te maken. En zij kiezen hoofdzakelijk voor zelfbehoud en behoud en nog eens behoud.
Onderwijsvernieuwing, er is veel goeds bedacht en er is verdacht weinig geïmplementeerd. Uiteindelijk heeft de vrijheid van onderwijs er het meest onder geleden, die is door het uitblijven van politieke maatregelen en keuzen tot een minimum beperkt. Eigenlijk is er geen vrijheid meer. De inspectie kan de kwaliteitsverschillen tussen scholen dan ook bijna niet meer ontdekken. Alles is in het onderwijs is zwaar geïndustrialiseerd en daardoor geheel verouderd, het klassikale systeem voert nog steeds de boventoon, onderwijzers doen hun werk met oogkleppen op en sjokken braaf achter hun manager aan. Het bestuur klaagt over de directie, de directie over het management en het management over de docenten. Gelukkig klaagt er niemand over ouders en leerlingen. Het onderwijs is vergeven van de kwaliteitsnormen en kwaliteitssystemen. Leerlingen zeggen in deze tijd zeer terecht dat ze worden opgehokt in een lesbatterij met docenten voor de klas die te weinig weten.
Dit fenomeen is zelfs doorgedrongen tot onze meest krachtige bolwerken van kennis en wetenschap, de universiteiten zelf. Gelukkig zijn studenten daar mondiger en volwassener en hebben we hebben dan ook eindelijk weer eens een Maagdenhuisbezetting gehad. Het oorspronkelijke idee van Leonardo da Vinci voor de universiteit was: 'Uomo Universale', ontwikkel de hele mens. Dit idee staat totaal haaks op het ontstaan van specialismen en het denken in vakgebieden zoals dit nu in ons onderwijssysteem en op universiteiten gebeurt. Een specialisatie is vooral belangrijk voor leerlingen die niet zo veel kunnen. Hoe kan het zijn dat nu op alle niveaus in ons onderwijs idiote nieuwe specialismen en opleidingen zijn ontwikkeld? Willen we onze studenten soms dom houden? Waarom leggen we nu ons lot en onze wetenschap in handen van mensen die heel veel weten van heel weinig? Dat is een enorm risico. Om nieuwe kennis te ontwikkelen moet je juist heel veel kennis hebben van heel veel vakgebieden. Je moet er overheen en er doorheen en er onderdoor.
Ons onderwijssysteem is ziek en dat komt onder andere omdat we er geen geld aan wilden uitgeven. Maar er is nog een belangrijkere aanwijsbare oorzaak die we hier moeten vermelden. De angst dat het mis kan gaan. Het zijn tenslotte onze kinderen. We willen niets fout doen in het onderwijs, dus doen we alles fout, dan valt die ene fout (toegeven aan angst, risico mijden) niet meer op. Dus maken we onze opleidingen smaller en smaller tot niemand meer iets weet. Want uiteindelijk weten we vrijwel alles van niets of vrijwel niets van alles. Juist door ons zwaar geïndustrialiseerde onderwijssysteem is daarvan weinig kwaliteit meer te verwachten. Zelfs personeelszaken klaagt erover: diploma's zijn nietszeggende documenten geworden met nietszeggende titels.
We mogen dus maar wat blij zijn dat mensen 'eigenwijs' zijn en ook buiten het onderwijs leren door bij elkaar af te kijken of door elkaar bijvoorbeeld via Wikipedia en internet alles voor te zeggen.
