Prijzen in natura

Zojuist heeft de Postcodeloterij vier koffers afgeleverd. Twee voor ons en twee voor de buren. Lege nieuwe koffers welteverstaan. Waar de geldprijs is, is een groot raadsel....

Iedere maand koop ik twee loten. Je weet het niet..., snel rijk worden lost veel problemen op. Ik doe het al jaren zonder resultaat. Vroeger nog wel eens vijf of tien euro gewonnen.

Meedoen aan de loterij herinnert mij er telkens aan dat leven vol kansen en risico's is. Dat toeval in ons bestaan een grote rol speelt en dat niet meedoen aan het leven, het rad van fortuin geen optie is. Dus braaf stort ik iedere maand mijn geld.

Ik mag de gegeven koffers natuurlijk niet inkijken. Het is een gegeven paard. Maar goed dan herinner je je het verhaal van Troje en dan denk je toch even spieken. Leeg dus. Niets nada niente. Gelukkig veen kofferbom.

Soms vraag ik mij af wat ze bij de postcodeloterij denken? Mijnheer van den Donk zal blij zijn met de koffers. De koffers zijn van het merk, uh, Postcodeloterij. Prachtig in de huiskleuren en de huisstijl Postcodeloterij.

Nu krijg ik wel eens een sigaar uit eigen doos van mijnheer Rutte, maar die geeft dat dan wel in 1000 klinkende vrij besteedbare Euro's. Hier krijg ik een sigaar uit eigen doos van een marketing expert in de top van de Postcodeloterij met te weinig budget.

Weet je wat dacht hij. Ik vraag Samsonite (of wie dan ook) om koffers met korting, die betaal ik met de geldprijs van mijnheer van de Donk, dan gebruik ik mijn budget voor de styling van die koffer. En als mijnheer van den Donk dan op vakantie gaat is hij mijn ambassadeur. Mijnheer van den Donk heeft vast nog nooit zo'n mooie koffer gehad voor zo'n zachte prijs.

Nou Postcodeloterij bedankt. Ik had al koffers. Wat moet ik hier nou mee? U weet ik ben milieubewust. U weet ik ga die koffers gebruiken. U weet dat ik niets weggooi. Toch ben ik woest. Woest over uw arrogantie. Woest over uw list en bedrog. Woest over het feit dat u mij vrijheid ontneemt.

Ondertussen ben ik blij voor de arbeiders bij de kofferfabrikant. Zij hebben tenminste wat geld verdiend. Ik hoop een eerlijk loon. Dan ben ik weer woest over de directie bij de kofferfabrikant. En zo kan ik nog wel even doorgaan tot ik van woest via rouw en verdriet weer tot rust kom.

Straks sta ik slaafs in de rij bij de douane. Tussen alle andere slachtoffers met dezelfde koffers. Zal ik glimlachen, zal ik huilen, zal ik opnieuw in woede uitbarsten. Ik weet het niet. De marketing expert bij de Postcodeloterij is dronken aan de macht, hij is stout en dom en gek en uiteindelijk gewoon zielig. Ziek van geldzucht verspilt hij kostbare grondstoffen vrijheid en geluk van mensen.

Oh was ik zelf maar dom dan was ik zijn blije ambassadeur met twee mooie koffers in de rij naar een geweldig vakantieoord. Thailand bijvoorbeeld. Waar iedereen je dan vraagt waar koop je die koffers?

Sorry dat weet ik niet zeg ik dan. Nee als je geen NL-postcode hebt kan je niet meedoen. Ja u kunt natuurlijk een huis kopen of huren in Nederland... Een postbus? Hm ik weet niet of je dan in aanmerking komt voor de straatprijs...

Wat zijn dromen?

"De meeste dromen zijn bedrog", zong Marco Borsato in 1995.

Niet iedereen droomt en niet iedereen die droomt vindt dromen leuk. Vroeger dachten mensen dat dromen voorspellingen bevatten. In de Griekse en de Egyptische mythologie en in de Bijbel en de Koran zijn verhalen te vinden waarin dromen belangrijk zijn. Niet alleen mensen dromen, dieren dromen ook.

Wetenschappelijk gezien is een droom een verzameling indrukken bestaande uit beelden, geluiden, gevoelens en gedachten die ons meestal tijdens de remslaap (diepe slaap) overvallen. Dromen zijn van korte duur. Niet iedereen kan zich herinneren wat hij of zij gedroomd heeft. Vaak komen in dromen herinneringen voor van wat je overdag of in je leven hebt meegemaakt.

Dromen worden door de meeste mensen beschouwd als fantasie of in ieder geval niet reëel. Uit overlevering weten we dat vroeger aan dromen voorspellende functies werden toegedicht. Nog recent waren psychologen als Freud en Jung ervan overtuigd dat dromen functies kunnen vervullen bij persoonlijke verwerkings en veranderprocessen.

De reden dat de meeste dromen als fantasie bestempelen is dat er gekke dingen kunnen gebeuren in dromen. Mensen kunnen bijvoorbeeld vliegen of veranderen van gedaante. Begrippen als ruimte en tijd zijn niet constant en vermengd. Dromen stellen ons voor raadsels. Er bestaan ook dromen waarin de dromer zich bewust is dat hij droomt. Dit is zelfs te oefenen, waardoor mensen hun dromen kunnen onthouden en opschrijven of navertellen.

Over wat een droom is of waarvoor hij dient bestaan slechts vermoedens. Bekend is dat in dromen nieuwe ideeën ontstaan. Dit komt omdat de hersenen 's nachts onlogisch en associatief werken. Tussen je belevenissen, je ervaring en je kennis worden nieuwe verbanden gelegd, die de hersenen overdag niet kunnen maken.

Dromen heeft in onze tijd een directe relatie met innovatie. Grote moderne snel groeiende bedrijven als Google en Apple onderkennen het belang van dromen. Werkplekken hebben daar nieuwe vormen gekregen en mensen kunnen daar bij wijze van spreken slapend geld verdienen. Natuurlijk is een droom maar een begin.

Om van dromen realiteit te maken is denkwerk nodig. Mensen moeten met elkaar in gesprek om hun dromen te begrijpen. In de jaren zestig is creativiteit als belangrijk middel om vooruit te komen in het leven ook in het onderwijs erkend. Van dromen naar doen is een kwestie van durven, delen en denken.

Vrijwel alles in het leven is gestuurd door dromen. Onze wetenschap, onze economie, ons geloof, onze overheid, zonder een visie of een missie is niets in het leven mogelijk. Martin Luther King is onsterfelijk geworden door zijn toespraak 'I have a dream'. Ghandi leefde zijn droom: 'Be the change you want to see in the world'. Obama won zijn eerste verkiezingen in 2008 met de simpele woorden 'Change we can believe in.... Yes We Can'. Dromen inspireren ons.

Dromen wekken ook onze angst op. Mensen van alle leeftijden worden soms badend in het zweet wakker van hun dromen en nachtmerries. Dromen lijken op hallucinaties. Dromen worden opgewekt met drugs. Dromen inspireren mensen niet alleen tot het goede, ze inspireren ook tot het kwade.

De wetenschap voelt zich door dromen bedreigd en zet ze weg als fantasie of waanzin. In het geloof worden dromen geschaard onder het werk van de duivel. De overheid ziet in dromen anarchisme, vrijbuiterij en terrorisme die de samenleving kunnen ontwrichten. In de economie wordt de creativiteit van nieuwe bedrijven eerst weggehoond als geldklopperij of economische bubbels.

Maar de kracht van dromen is groter dan de kracht die de droom probeert te onderdrukken. De droom overvalt ons iedere nacht weer. En gelukkig maar....

Want Marco zong ook: "Zo één keer in de zoveel tijd komen dromen uit".

Over veranderen en verbeteren

Veel bedrijven, overheden, mensen hikken aan tegen veranderen. We zijn snel ontevreden. En in de veranderingen die plaats vinden zien we niet de gewenste verbetering. Wie iets wil veranderen moet bereid zijn te geven en te nemen. Veranderen is iets verplaatsen in ons ecologisch evenwicht. De zon gaat niet harder schijnen, het gaat niet meer of minder regenen als de mens iets verandert. Maar je kunt regen opvangen en gebruiken als drinkwater en je kunt een zonnestraal omzetten in electriciteit of warmte of iets waarmee je jezelf kunt voeden. Mensen veranderen alles wat ze willen voor zover dat binnen hun vermogen ligt. 

Waarom is het dan zo moeilijk om iets te veranderen aan onszelf of aan ons bedrijf of aan onze samenleving? Dat heeft denk ik te maken met hoe we anderen en onszelf beoordelen. Onze persoonlijke gedachten over goed en kwaad bepalen in hoge mate hoe we doen en wie we zijn. Psychologen zeggen dat bij wijze van spreken 90% van wie we zijn in ons onderbewustzijn zit. Daardoor is het moeilijk veranderbaar. Je kunt het niet zien, zelfs niet als je in de spiegel kijkt. Een klap die je op vierjarige leeftijd hebt gehad van je vader kan onderbewust nog steeds een betekenis voor je hebben. Er zijn mensen die dit onderbewustzijn onderzoeken en proberen te observeren via allerlei methoden. Hypnose, Tarotkaarten, astrologie, biechten en allerlei methoden uit de psychologie tot dierproeven toe. Een mens is een natuurlijk wezen. Voor een deel is ons gedrag geautomatiseerd of instinctief. Ons denken bepaalt bij wijze van spreken maar 10% van wie we zijn en wat we zijn. Of hoe we kijken naar ons eigen gedrag.

Als we iets in ons gedrag willen veranderen moeten we persoonlijke keuzen maken. Keuzen waar we lef voor nodig hebben. Keuzen die ons bang maken. Je moet van 90% 10% maken en van 10% 90%. Keuzen die we gek vinden of stout. Keuzen die dom lijken of zielig. Veranderen betekent risico nemen.Je moet de psychologie, sociologie, cultuur, economie als bijgeloof durven zien. Je haren in de wind gooien en ondanks alles jezelf uniek durven vinden.

Dat is niet makkelijk. Want als je iets verandert aan jezelf, zal er ook iets veranderen aan hoe mensen naar je kijken. Onze grootste angst is angst voor de angst. 'Nee hoor ik ben niet bang' zeggen we dan. Of 'Nee hoor ik schaam me nergens voor'. Leugentjes om bestwil. Om onszelf of anderen te beschermen. En ook daar zit weer een angst. Een (ver)bindingsangst. Met wie voel jij je verbonden en wie wil je als vriend behouden. Zo zal een politicus een leugen niet uit de weg gaan als hij daarmee zijn kiezer kan behouden. Veranderen is eerlijk zijn tegen jezelf en tegen anderen. Kritiek of een klacht niet ervaren als een aanval, maar als een tip of een advies, iets dat je kan gebruiken of naast je neer mag leggen. 

Veranderen heeft heel veel te maken met vrijheid, gelijkheid en broederschap. Ieder is vrij om te veranderen als anderen daarvoor de ruimte/vrijheid geven. Broederschap betekent verbonden blijven ook als iemand moeite heeft om de waarheid te vertellen tegen zichzelf of tegen anderen. Het kost tijd om tot inzicht te komen. Wij besturen elkaar niet. Wij besturen alleen onszelf. We zijn ook geen computers waarvan je de software even wisselt. En hoewel een ander een slechte invloed op jou kan hebben, maakt hem of haar nog niet tot een computervirus die jouw harddisk even wist en je verandert in een willoze zombie of slaaf. Mensen maken zichzelf van alles wijs om maar niet te hoeven veranderen. Een oorzaak buiten jezelf zoeken is voor veel mensen de gemakkelijke oplossing. Pessimisme is achterover kunnen leunen. 

Toch is verandering iets heel natuurlijks en gemakkelijks dat we aan de lopende band, iedere dag, ieder uur, ongemerkt en onderbewust doen. Ouder worden is veranderen, wijzer worden is veranderen, leren is veranderen, ontslagen worden is veranderen, TV kijken is veranderen, facebooken is veranderen, groeien is veranderen, krimpen is veranderen. Als je geen verandering ziet kijk je in een spiegel van ontevredenheid/pessimisme. Die ontevredenheid komt voort uit het niet willen accepteren van wat je ziet. Een verandering is iets anders dan een verbetering. Verandering is objectief. Aan verbetering hangt een waardeoordeel en is subjectief. 

Wil je een positieve waardering kunnen geven aan een verandering dan moet je je gedrag richten, inrichten voor je iets van verandering kunt verrichten. Want dan kun je pas meten wat je ziet. Plan en uitvoering. Alignment. Je kunt ook rustig stellen dat iedereen die nooit een verandering ziet een dictator is die alles wil bepalen. Samen richting bepalen zonder een leider of een plan is moeilijk tot onmogelijk. Een plan maakt de lotsverbondenheid en bepaalt de rollen, taken en bevoegdheden die iedereen heeft daarbinnen. Lotsverbondenheid betekent een beperking en bedreigt onze vrijheid en onze gelijkheid. 

Zonder structuur en zonder plan heeft en houdt ieder zijn eigen oordeel en ziet iedereen een andere verandering of geen verandering. Een plan kan de in de samenleving allerlei vormen aannemen, zoals van een wet, een geloof, een wetenschap, een bedrijfsplan, een veranderplan, een bucketlist, een boodschappenlijst of een verkiezingsprogramma. Zonder plan is er geen regel, geen broederschap of lotsverbondenheid. Dus tussen vrijheid en lotsverbondenheid en gelijkheid zit altijd spanning. Tijdens de verandering kunnen we naast de werkelijkheid ook nog het plan wijzigen, ons beeld van de werkelijkheid en ons beeld van onszelf. Die enorme vrijheid en het feit dat we daarin gelijk zijn of gelijkwaardig zijn, maakt veranderen moeilijk. Zelfs SMART kan daardoor STUPID worden.

De vraag of verandering mogelijk is is makkelijk te beantwoorden met ja. De verandering als een verbetering zien is afhankelijk van een gezamenlijk kader of een plan. Onszelf veranderen is het moeilijkste van alles, omdat iedereen daarin zijn eigen vrijheid en verantwoordelijkheid heeft en mag nemen. Is de samenleving dan nog maakbaar? Is je bedrijf nog bestuurbaar? Kan jij zelf nog iets leren? 

Ik zeg drie keer ja Dat komt vooral omdat ik een optimist ben, ik zie altijd een glas dat halfvol is. Dat komt niet vanzelf. Als ik een half leeg glas zie besluit ik dat het half vol is. Het is een keuze. Gelukkig wordt je niet, gelukkig moet je willen zijn. Als je niet gelukkig bent, is verandering gedoemd te mislukken in je hoofd. Niemand zal ooit iets van je pogingen ervaren of zien. Pessimisme slaat alles dood.Een optimist kiest altijd de moeilijke weg. Pessimisme is gemakkelijker. Je geeft op voor je bent begonnen en als het is geëindigd zie je geen verbetering.

Wat ben jij en wat wil jij zijn? Een optimist of een pessimist? Denk jij dat je de wereld kunt verbeteren te beginnen met hoe je ertegenaan kijkt? Of laat je je liever lijdzaam leiden door je diepe onderbewustzijn, waarvoor anderen verantwoordelijk zijn. Change je 10 naar 90. Pak je verantwoordelijkheid en begin vandaag.