woensdag 14 oktober 2015

Ben jij een masochist?

Shit happens. Better to have loved and lost than to never have loved at all. Dit raakt de kern van de angst. Als ik van die vluchteling ga houden houdt hij zij dan ook van mij. In de psychologie wordt dat aangeduid als het prisoners dilemma. We zijn banger voor straf dan voor het missen van een beloning.

Terroristen en fundamentalisten bestaan, ze zijn facistisch, sadistisch of despoot. De meeste mensen op aarde zijn niet fundamentalistisch of terroristisch. Zorg je niet voor vluchtelingen, dan is het risico aanwezig dat ze het wel worden, omdat ze achter een sterke fundamentele leider die het terrorisme niet schuwt gaan schuilen.

Nederlanders doen het net zo en kiezen dan voor de harde hand, beperking van vrijheid en een rechtse oplossing. Onderdrukken en terugsturen. Dat is een laffe keuze in het prisoners dilemma. Het is het verraad aan de vluchteling die geen kwaad in de zin heeft.

Omarmen en verwelkomen heeft ook risico's. Halen we het paard van Troje binnen? We moeten daarin voorzichtig zijn en moedig. Geef vluchtelingen een kans. Iemand is pas schuldig als zijn misdaad bewezen is. Beschouw de misdaad van de enkeling niet als een misdaad van de groep. Die enkeling is waarschijnlijk of dom, of opgejut, of ten einde raad, of die fundamentalist, of  een terrorist. Zorg dat hij/zij geen aanhang krijgt.

De lef die we moeten tonen in dit dilemma is het lef om mensen lief te hebben met het risico dat we af en toe bedrogen zullen worden. Toch is de beloning van liefde meer waard dan de angst voor straf. Wie in angst leeft straft alleen en voortdurend zichzelf. Dat doet alleen een masochist.

woensdag 7 oktober 2015

Penny wise pound foolish

Week van de Duurzame mode

Het is de week van de duurzame mode. Ik begrijp het niet, ik begrijp het niet. Wat doen we verkeerd? Mijn vrienden en vriendinnen vinden duurzaam te duur, ze verklaren me voor gek, ze vinden me dom en ze hebben medelijden met me. Mijn vrienden en vriendinnen die op de kleintjes letten, kopen bij H&M, Wehkamp, Factory Outlet of bij een 'pop up store' met dumpprijzen.

Er is een heilige oorlog gaande in Nederland. Een tachtigjarige economische oorlog. Een oorlog die enorme schaarste creëert op onze planeet. Een oorlog die onzichtbar alles in de wereld drijgt te vernietigen. Een oorlog die hele gezinnen in de ellende stort van hoge werkeloosheid, uitbuiting, slavernij en leven in armoede. Het is de oorlog van de heilige laagste prijs.

Ik zie goede ondernemers en onderneemsters die het licht hebben gezien, ze hebben gekozen voor duurzaamheid. Ze zijn er vroeg bij geweest. Ze hebben tijd en geld geïnvesteerd om de wereld te redden. People, planet, profit. Een eerlijke economie, waarin het geluk van mensen centraal staat. Waarin we goed omgaan met de natuur en onze grondstoffen, waar iedereen in de keten een eerlijke prijs krijgt voor goede kwaliteit. Wie wil dat nou niet?

Wat gaat er dan mis? Het leven is vaak veel simpeler dan mensen denken. Het wordt pas duidelijk als je je eigen gedrag onder de loep neemt. We denken dat we dom zijn als we iets meer betalen. Op een feestje draagt iemand anders dezelfde jurk voor half geld. Dan kan je wel door de grond zakken. We voelen ons dom, zielig en gek. Dat willen we niet. Dus gaan we koopjes jagen.

En wat is het effect van goedkoop? We weten dat Wehkamp en Zalando op bankkrediet bezig zijn hun totale distributie te mechaniseren en te robotiseren. De arbeider moet uit de keten. De mens is de duurste factor in de economie. Kleding laten we maken in lage lonen landen onder erbarmelijke arbeidsomstandigheden. Vervolgens verbranden we veel brandstof om de producten naar hier te brengen.

In het Westen aangekomen proberen we het met zo min mogelijk inzet van mensen af te leveren bij de klant. Meer voor minder. Meer voor minder. Dat is niet goed voor people, laat staan voor de planet. Maar wat boeit het. Ik wil niet meer uitgeven dan een ander en ik wil het maximum halen uit mijn geld. Het is de verkeerde profit.Wehkamp en Zalando gebruiken vieze diesels met chauffeurs die onderbetaald worden in payroll contracten. Als we het product niet willen gaat het weer terug, kilometers en nog eens kilometers. Niet goed voor de planet.

Wat is duurzaam voor jou? De profit? Je voelt je maar heel even happy, tot na één of twee keer wassen een product niet lekker blijkt te zitten. Omdat het zo goedkoop is koop je er teveel van. Je kast hangt er vol mee. Je moet ook iedere dag iets nieuws als het goedkoop is en uiteindelijk ben je meer geld kwijt.

Heel langzaam dringt het tot ons door. Met profit wordt de eerlijke profit voor de maker bedoeld (kwaliteit, duurzaamheid), niet de valse profit van de klant (lage prijs). Die gedachte kalmeert me. Ik weet dat de tijd gaat keren. Mensen stoten zich maar een paar keer aan dezelfde steen, en komen dan altijd weer bij hun verstand. Er komt een nieuwe Gouden Eeuw.

Ik zeg, het komt goed. Als de drukte over Zwarte Piet en de slavernij van gisteren weer voorbij is, komen mensen er vanzelf achter. De crisis? De slavernij? De milieuvervuiling? Dat zijn wij. Iedereen is slavendrijver. We laten ons gek maken door de media. We moeten stoppen met ons domme pessimistische gedrag. We willen niet meer zielig zijn. We willen pound foolish zijn in plaats van penny wise. We willen lijken op de Sint, niet op Zwarte Piet.

Een duurzame samenleving kost iets, maar dan heb je ook wat. Bijzondere kleding met een verhaal. Een mooiere jurk, die goed blijft in de was en die bewondering oogst van anderen omdat hij iedere penny waard is. We gaan meer geld gunnen aan de ondernemer die dat ook zo ziet en minder aan de ondernemer die er een zootje van maakt. We houden van een lege opgeruimde kast en niet lang nadenken over wat we aandoen. Alleen maar voordelen dus.

Penny wise voor de klant is pound foolish voor people, planet en profit. Al die werkeloosheid in Nederland. Veroorzaken we zelf. Dat is niet goed voor de people in Nederland, niet voor de werkloze en niet voor de belastingbetaler. Het is ook niet goed voor de people elders. Lage prijzen zijn nergens goed voor.

Alles is liefde. Ook onze economie en een eerlijke prijs. Alleen jij kan de wereld veranderen door de keuzen die jij maakt. Of vrij vertaald naar JFK, het is niet: wat kan de wereld veranderen voor mij? Het is: Wat kan ik veranderen voor de wereld?