Monica Lewinsky, je kent haar niet

Er zijn veel gezichtspunten als het gaat om onze schaamte en onze privacy. Op 20 oktober geeft Monica Lewinsky, U kent haar vast nog wel, op de Forbes Under 30 Summit in Philadelphia een interessante speech over cyber bullying, oftewel pesten op internet. Haar liefde voor en romantische relatie met President Clinton die 2 jaar duurde, kwam uit en vernietigde haar persoonlijkheid en reputatie. In deze speech roept zij ons op tot een culturele revolutie. Zij vraagt mensen op internet en daarbuiten om bij zichzelf te rade te gaan en om een andere houding aan te nemen en meer empathie te tonen voor slachtoffers van mediacampagnes en mediahypes.

Nog geen 10 dagen eerder geeft Glen Greenwald, auteur van het boek: "No Place to Hide: Edward Snowden, the NSA, and the U.S. Surveillance State", een interessante Ted Talk: Why Privacy Matters. Deze talk gaat over gewone mensen als jij en ik, die denken dat hun leven zo weinig interessant is voor de omgeving en voor de overheid, dat ze geen angst hebben om hun leven op internet te beschrijven in sociale media. Greenwald vraagt zichzelf vervolgens af, waarom mensen nog sloten hebben op hun toilet. Hij stelt dat er veel zaken zijn die we willen delen, maar dat we ook een plaats nodig hebben waar we vrij zijn van de beoordelende en veroordelende ogen van anderen.

Mensen gedragen zich volledig anders, als ze door anderen kunnen worden gezien. Hij gaat nog een stap verder en zegt dat die gedragsverandering ook geldt als mensen denken dat ze kunnen worden gezien. Volgens Greenwald wordt dit idee volop toegepast in scholen, gevangenissen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg, in steden en in bedrijven. Met behulp van cameratoezicht weet de medewerker, leerling, patiënt, burger immers niet wanneer hij wel of niet wordt gezien en dit verandert zijn of haar gedrag enorm. Privacy garandeert aan mensen een plek waar ze vrij kunnen zijn.

 

De tegenstelling tussen deze beide toespraken is geweldig. Waar Monica oproept tot een verandering bij de crowd (toon meer empathie), roept Greenwald op tot een verandering bij het individu (zet goede sloten en passwords op je deur). Dit zijn twee totaal verschillende oplossingen voor het probleem van de beperking van vrijheid door sterke opkomst van informatie en communicatietechnologie in onze samenleving.

Onderliggend is het verschil dat we maken tussen goed en kwaad. Ieder van ons heeft een heel eigen en persoonlijk idee over wat goed is en wat kwaad is. Dit maakt dat ons gemeenschappelijke beeld van wat goed is weinig waarde heeft voor een individu. Er zijn net zoveel opvattingen te geven over de relatie tussen Bill Clinton en Monica Lewinsky als er mensen zijn. Om te beginnen zal Hillary daar anders naar kijken dan Monica, om vervolgens over Bill maar even niet te spreken. De republikeinen kijken anders dan democraten. De mensen buiten de VS kijken anders dan binnen de VS. En uiteindelijk is iedere opinie een persoonlijk goed recht.

Privacy gaat over de vrijheid om jezelf te zijn, je eigen keuzes te maken, zelf te onderzoeken en te ontdekken. Iedereen is voor die vrijheid. Deze persoonlijke vrijheid leidt tot persoonlijke inzichten. Inzichten die we in vrijheid willen delen met anderen. Ook al heeft die vrijheid hele scherpe kantjes.

Want achter die voordeur die op slot zit gebeuren ook hele nare dingen. Onze persoonlijke remmingen staan tegenover de wil om onszelf te onderzoeken. Waar we proberen onze grenzen op te zoeken komen we de grenzen van anderen tegen. Mag een jongere zichzelf in coma zuipen? Kan iemand die hard werkt cocaïne gebruiken om zijn prestaties te verbeteren? Mag iemand wiet gebruiken vanwege haar sedatieve, slaapbevorderende, anti-depressieve, pijnstillende, anti-convulsieve, anti-emetische, ontstekingsremmende, krampwerende en eetlust-stimulerende eigenschappen?

Ieder land heeft hierover haar eigen opvattingen en hiervoor haar eigen wetgeving. Ieder geloof heeft hiervoor haar eigen taal ontwikkeld. Want wat is goed of kwaad? Wat is Hallal en wat is Haram? Wat is Yin en wat is Yang? En dan is er nog die alles overtreffende regel: 'nood breekt wet'. De regels over goed en kwaad hebben vele uitzonderingen. Persoonlijk ben ik nog steeds onder de indruk van de eenvoud van de tien geboden. Een tekst die zowel in de Bijbel, in de Thora als in de Koran in verschillende bewoordingen zijn opgenomen. Deze 10 geboden zijn terug te leiden naar het oude Egypte en naar Griekse mythen en filosofen.

Ik zie deze 10 geboden liever los van de stromingen en neuro-linguïstische programma's waarin ze gebruikt worden. Voor mij zijn de 10 geboden vooral de voorloper van de huidige universele rechten van de mens. Ik hou van eenvoud als het gaat om de beschrijving van onze persoonlijke ruimte van vrijheid en de beperkingen die daaraan kleven. Tenslotte moet ieder mens deze regels ook kunnen begrijpen en vertalen in gedrag. Dan kun je dat niet uitschrijven in dikke lijvige boeken en bewoordingen die niemand meer begrijpt.

Wat ook goed is aan 10 eenvoudige regels is dat mensen ruimte houden voor persoonlijk onderzoek en afwijkende standpunten. Want is de driehoeksverhouding tussen Hillary, Monica en Bill eigenlijk wel iets waarover we universele uitspraken kunnen doen. Heeft dit persoonlijke verhaal van deze drie mensen die elkaar hebben ontmoet in het Witte Huis wel iets met ons en onszelf te maken. Was deze toiletdeur op slot? Hadden we deze toiletdeur wel mogen open breken? Wat hebben we geleerd van het openbreken van deze deur die voor ons op slot zat?

Bill heeft uiteindelijk een bekentenis afgelegd. Hillary zal nog een standpunt moeten innemen als zij de president van de VS wil worden. Monica is voor het leven 'getekend'. Bill en Monica zijn op het schavot gezet. Uitgelachen, weggehoond, uitgejouwd, met rotte tomaten bekogeld. Zij hebben die publieke marteling allebei wonderwel doorstaan. Bill stond destijds al sterk in zijn schoenen en Hillary laat zich ook niet gek maken door het opgeruide publiek of de hongerige media. Monica heeft rake klappen gehad maar blijkt 20 jaar later de zaak te hebben overleefd. Haar persoonlijke onderzoek achter gesloten deuren heeft haar sterker gemaakt. Zij is gegroeid.

Wat achter een gesloten deur gebeurt is wel degelijk onze zaak als mensenrechten worden overtreden. De vrijheid van de een kan nooit een beperking van de vrijheid van de ander zijn. Als we een wereld willen waarin vrede is en geen geweld wordt aangedaan, dan moeten we een gesloten deur durven intrappen. Wanneer we dat doen is niet in het algemeen te bepalen. Soms zal het een militair zijn, een agent of een brandweerman. Soms zullen we het zelf zijn. Het intrappen van een deur is nodig, zelfs als die deur niet gesloten is of wagenwijd open lijkt te staan.

Denk aan de dokter die je medisch dossier leest om je te redden van een ernstige ziekte of een ernstig ongeval. Denk aan je vader, broer, moeder, zus of totale onbekende die je redt van een persoonlijke aanranding of uit een brandend huis. Privacy is zeer persoonlijk en kwetsbaar. Er worden fouten mee gemaakt. En bij vergissingen kunnen we achteraf weinig meer aanbieden dan een persoonlijk en welgemeend excuus.

Ik heb het idee dat dat persoonlijke en welgemeende excuus aan Hillary, Bill en Monica na 20 jaar op zijn plaats is. Ik denk dat het tijd is dat we bij ons zelf nagaan, wie nog meer ons persoonlijke, publieke en welgemeende excuus op internet verdient.

Wie ben jij nog een excuus verschuldigd?
Wanneer ga jij hem of haar dat excuus aanbieden?
Want daar ligt voor ons allen een kans.
Een wereldwijde culturele revolutie die nodig is voor vrede en gerechtigheid.