Wat zijn dromen?

"De meeste dromen zijn bedrog", zong Marco Borsato in 1995.

Niet iedereen droomt en niet iedereen die droomt vindt dromen leuk. Vroeger dachten mensen dat dromen voorspellingen bevatten. In de Griekse en de Egyptische mythologie en in de Bijbel en de Koran zijn verhalen te vinden waarin dromen belangrijk zijn. Niet alleen mensen dromen, dieren dromen ook.

Wetenschappelijk gezien is een droom een verzameling indrukken bestaande uit beelden, geluiden, gevoelens en gedachten die ons meestal tijdens de remslaap (diepe slaap) overvallen. Dromen zijn van korte duur. Niet iedereen kan zich herinneren wat hij of zij gedroomd heeft. Vaak komen in dromen herinneringen voor van wat je overdag of in je leven hebt meegemaakt.

Dromen worden door de meeste mensen beschouwd als fantasie of in ieder geval niet reëel. Uit overlevering weten we dat vroeger aan dromen voorspellende functies werden toegedicht. Nog recent waren psychologen als Freud en Jung ervan overtuigd dat dromen functies kunnen vervullen bij persoonlijke verwerkings en veranderprocessen.

De reden dat de meeste dromen als fantasie bestempelen is dat er gekke dingen kunnen gebeuren in dromen. Mensen kunnen bijvoorbeeld vliegen of veranderen van gedaante. Begrippen als ruimte en tijd zijn niet constant en vermengd. Dromen stellen ons voor raadsels. Er bestaan ook dromen waarin de dromer zich bewust is dat hij droomt. Dit is zelfs te oefenen, waardoor mensen hun dromen kunnen onthouden en opschrijven of navertellen.

Over wat een droom is of waarvoor hij dient bestaan slechts vermoedens. Bekend is dat in dromen nieuwe ideeën ontstaan. Dit komt omdat de hersenen 's nachts onlogisch en associatief werken. Tussen je belevenissen, je ervaring en je kennis worden nieuwe verbanden gelegd, die de hersenen overdag niet kunnen maken.

Dromen heeft in onze tijd een directe relatie met innovatie. Grote moderne snel groeiende bedrijven als Google en Apple onderkennen het belang van dromen. Werkplekken hebben daar nieuwe vormen gekregen en mensen kunnen daar bij wijze van spreken slapend geld verdienen. Natuurlijk is een droom maar een begin.

Om van dromen realiteit te maken is denkwerk nodig. Mensen moeten met elkaar in gesprek om hun dromen te begrijpen. In de jaren zestig is creativiteit als belangrijk middel om vooruit te komen in het leven ook in het onderwijs erkend. Van dromen naar doen is een kwestie van durven, delen en denken.

Vrijwel alles in het leven is gestuurd door dromen. Onze wetenschap, onze economie, ons geloof, onze overheid, zonder een visie of een missie is niets in het leven mogelijk. Martin Luther King is onsterfelijk geworden door zijn toespraak 'I have a dream'. Ghandi leefde zijn droom: 'Be the change you want to see in the world'. Obama won zijn eerste verkiezingen in 2008 met de simpele woorden 'Change we can believe in.... Yes We Can'. Dromen inspireren ons.

Dromen wekken ook onze angst op. Mensen van alle leeftijden worden soms badend in het zweet wakker van hun dromen en nachtmerries. Dromen lijken op hallucinaties. Dromen worden opgewekt met drugs. Dromen inspireren mensen niet alleen tot het goede, ze inspireren ook tot het kwade.

De wetenschap voelt zich door dromen bedreigd en zet ze weg als fantasie of waanzin. In het geloof worden dromen geschaard onder het werk van de duivel. De overheid ziet in dromen anarchisme, vrijbuiterij en terrorisme die de samenleving kunnen ontwrichten. In de economie wordt de creativiteit van nieuwe bedrijven eerst weggehoond als geldklopperij of economische bubbels.

Maar de kracht van dromen is groter dan de kracht die de droom probeert te onderdrukken. De droom overvalt ons iedere nacht weer. En gelukkig maar....

Want Marco zong ook: "Zo één keer in de zoveel tijd komen dromen uit".